Χωρίς μία νέα ελληνική ιδέα δεν μπορεί να ορθοποδήσει τίποτε

Συνέντευξη του Αντώνη Ζέρβα στον Σταμάτη Μαυροειδή (από εδώ)

Οι πρώτες κινήσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης εντός και εκτός συνόρων υπήρξαν και παραμένουν ενδιαφέρουσες σε επίπεδο πολιτικών συμβολισμών. Μέλλει να απαντηθεί από την εξέλιξη των πραγμάτων αν αυτές θα «εξαερωθούν» ή θα αποδειχθούν χειρονομίες με διάρκεια και στρατηγικό βάθος. Αν συμβεί το δεύτερο, η τραγωδία που έζησε ο ελληνικός λαός στα πέντε τελευταία χρόνια θα κλείσει με κάθαρση. Στην αντίθετη περίπτωση, θα προστεθεί ένα ακόμη αδικαίωτο τραύμα στο σώμα της Δημοκρατίας και του τόπου. Δεν θα είναι πρωτόγνωρο βέβαια, αφού κάθε φορά που πάει να γίνει κάτι καλό, ξένοι και εγχώριοι δεσμοφύλακες με όπλο τον εκβιασμό και τις απειλές επιβάλλονται, δυστυχώς, στη βούληση του λαού μας. Παρότι η σύγκρουση που εξελίσσεται είναι εκ προοιμίου άνιση, δεν πρέπει να το βάλουμε κάτω. Και αυτό, γιατί «είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα εισέρχεται στην Ευρώπη ως πραγματικός εταίρος, η πρώτη φορά που εμφανίζεται ενώπιον των εταίρων με έγκυρο κριτικό και θαρραλέο λόγο», όπως με έμφαση σημειώνει ο Αντώνης Ζέρβας. Η φωνή του συνομιλητή μας αποκτά ιδιαίτερη σημασία για έναν επιπρόσθετο λόγο. Ο Α. Ζέρβας θήτευσε επί 30 και πλέον χρόνια στην Κομισιόν, στην καρδιά και «φωλιά της Ευρώπης», εκεί όπου επωάζεται και αποθεώνεται η γλώσσα των λογιστών και των αριθμών τους. Ας τον ακούσουμε…

Θεωρείτε ότι υπάρχει κάποιο νέο ποιοτικό στοιχείο (στην ελληνική αλλά και στην ευρωπαϊκή σκηνή) ή μήπως εξελίσσεται ένα παραλλαγμένο σχέδιο προσαρμογής, οι προεκτάσεις του οποίου δεν είναι ακόμη ορατές στην κοινή γνώμη;

Είναι απίστευτο κι όμως αληθινό! Για πρώτη φορά από την ένταξή της στην ΕΟΚ, η Ελλάδα κατορθώνει να εκφέρει δικό της λόγο. Για πρώτη φορά λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν τα ερωτήματα και οι προτάσεις της, παρά τις ανελέητες προσπάθειες που καταβάλλονται για την απαξίωσή τους εντός και εκτός της εθνικής επικράτειας. Τα ερωτήματα δεν είναι εύπεπτα, διότι θέτουν σε αμφισβήτηση όχι μόνο την τρέχουσα ευρωπαϊκή πολιτική, η οποία έτσι κι αλλιώς, έχει αποτύχει και στην πράξη και στη θεωρία. Θέτουν σε αμφισβήτηση την ίδια την πορεία της Ε.Ε. Είναι όντως εξοργιστική η στάση της, τη στιγμή που όλα τα κράτη- μέλη συναντούν δυσχέρειες και γνωρίζουν κοινωνικές αναταραχές. Και πιο εξοργιστική ακόμη, τη στιγμή που έχει επίγνωση πλέον του χάσματος που την χωρίζει από τους ίδιους τους λαούς της.

Ανεξαρτήτως απαντήσεως όμως, για πρώτη φορά στην «ενωσιακή» της Ιστορία, η Ελλάδα εμφανίζεται ενώπιον των εταίρων της με έγκυρο κριτικό λόγο, επειδή ακριβώς έπαθε. Οπωσδήποτε φέρει ευθύνη για την κατάσταση στην οποία περιήλθε, πλην όχι όλη την ευθύνη. Το γεγονός είναι ότι παρά τις αιματηρές θυσίες που επιβλήθηκαν στον τόπο, η οικονομική πολιτική της λιτότητας απέτυχε παταγωδώς. Δεν υπάρχει διέξοδος, πρόκειται για την επιβίωση της χώρας. Άρα, επιβάλλεται αναθεώρηση.

Κανείς άλλος πολιτικός ηγέτης δεν είχε το σθένος αλλά και την κατάλληλη ψυχική προετοιμασία για να βγει θαρραλέα στη μέση και να εκθέσει το πρόβλημα.

Απ’ τις πρώτες κιόλας πρωτοβουλίες της νέας κυβέρνησης η ταπεινωμένη υπερηφάνεια και η αξιοπρέπεια των Ελλήνων φαίνεται ότι επανέκαμψαν. Είναι το φρόνημα του λαού ουσιαστικός όρος ώστε να ελπίζουμε σε κάποια πολιτική μετατόπιση των πραγμάτων;

Σε αντίθεση με τους μνημονιακούς, οι οποίοι εκόντες-άκοντες μετέτρεψαν την εθνική κρίση σε λογιστικό πρόβλημα, η νέα ελληνική κυβέρνηση έθεσε τον δάκτυλον επί των ήλων: Τι είναι επιτέλους η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας οικονομικός συνασπισμός που θυσιάζει τα πάντα στον βωμό της αποδόσεως ή ένα δημοκρατικό σχέδιο ειρήνης, συνεργασίας και ευημερίας των ευρωπαϊκών λαών; Πώς είναι δυνατόν να επιδεικνύεται τέτοια πεισματική προσήλωση σε ένα οικονομικό πρόγραμμα που αγγίζει τα όρια του παραλογισμού, προξενώντας τόση δυστυχία και ερημωτική υποτέλεια; Πώς είναι δυνατόν να αγνοούνται τα θεμελιώδη δημοκρατικά δικαιώματα των λαών και να παραγνωρίζονται οι συνταγματικές ελευθερίες τους από την ίδια την Ε.Ε. Είναι τάχα η δημοκρατία μύθευμα;

Η λογιστική, όπως και κάθε γλώσσα των αριθμών, μπορεί να οδηγήσει σε τερατουργίες. Το σχεδιαζόμενο ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας εξέπληξε και αυτούς ακόμη τους εταίρους μας. Και ακριβώς. Από τη ρεάλ πολιτίκ των αριθμών πάσχει σήμερα η Ευρώπη, γενικότερα. Αλλά αυτό που συμφέρει μία επιχείρηση δεν είναι κατ’ ανάγκην προς συμφέρον της κοινωνίας. Είναι εγκληματικό να χαράσσονται οικονομικές πολιτικές ερήμην της κοινωνίας. Ο Ντελόρ που ώθησε την Ευρώπη προς αυτή την κατεύθυνση, το μετάνιωσε. Ήταν, όμως, αργά.

Εδώ και δύο αιώνες, ο οικονομικός φιλελευθερισμός που αποβλέπει στη συρρίκνωση και την τελική κατάργηση του κράτους, επαναλαμβάνει τον ίδιο σκοπό: «Δεν μας αφήσατε να ολοκληρώσουμε το απορρυθμιστικό μας έργο». Η πάγια θέση του οικονομικού φιλελευθερισμού ότι η δημιουργία πλούτου χάρη στην άνευ κωλυμάτων επιχειρηματικότητα ευνοεί τελικώς την κοινωνία, αποδεικνύεται κάθε φορά μια φούσκα. Δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να καταλάβει κανείς τι θα γινόταν αν κυβερνούσαν οι επιχειρήσεις.

Η νέα ελληνική κυβέρνηση έδειξε χειροπιαστά προς πάσαν κατεύθυνση τον απόλυτο παραλογισμό στον οποίον οδηγεί ο άκρατος οικονομικός ρασιοναλισμός της ισχύος, όπως εκπροσωπείται σήμερα από τη Γερμανία και τους συμμάχους της.

Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι σήμερα και μόνο σήμερα εισήλθε η Ελλάδα στην Ε.Ε. ως εταίρος. Η Ευρώπη που δεκαετίες τώρα προβάλλεται στον τόπο μας, είναι η Ευρώπη των διαφημίσεων, η Ευρώπη με τη μορφή pin up. Αυτή σερβίρουν και αυτή λαχταρούν. Αλλά δεν γίνεσαι Ευρωπαίος με σαββατοκύριακα στα ξενοδοχεία 5 αστέρων και στα κυλικεία των Βρυξελλών.

Η φωνή του Τσίπρα και του επιτελείου του προήλθε από τη σκεπτόμενη Ευρώπη η οποία δεν είναι ορατή, όπως η Ευρώπη των λογιστικών μετρήσεων.

Είναι πράγματι εντυπωσιακή η απήχηση του Τσίπρα στον απλό πολίτη της Ένωσης που βλέπει καθημερινά τα αποτελέσματα των ιδιωτικοποιήσεων, την καλπάζουσα ανεργία, την ασφυκτική οργάνωση της καθημερινότητας. Τέτοιους ηγέτες ονειρεύεται και όχι τους Γιούνκερ των φορολογικών παραδείσων ή όσους αποτυγχάνουν στον τόπο τους για να επιβραβευθούν με ηγετικά πόστα στην Κομισιόν, όπως ο κ. Μοσκοβισί. Κι έπειτα παραπονούνται για τις αντιευρωπαϊκές εξάρσεις των πολιτών.

Παραταύτα οι… Βρυξέλλες επιμένουν ότι η κρίση στην Ελλάδα οφείλεται στην ασυδοσία των τεμπέληδων Ελλήνων, του διογκωμένου δημοσίου και της διαφθοράς του εγχώριου πολιτικού συστήματος. Μήπως αυτή η επιμονή προϊδεάζει για την συνολική αλλαγή στο κοινωνικό υπόδειγμα της Ευρώπης που γνωρίσαμε;

Δεν υπάρχει αλλαγή υποδείγματος! Η Ε.Ε. είναι βεβαίως υποχρεωμένη να αναθεωρήσει την πολιτική της και θα το πράξει με τον ένα ή άλλον τρόπο. Η τρόικα θα εξαφανισθεί προς μεγάλη λύπη των μνημονιακών. Αλλά το κυρίαρχο οικονομικό υπόδειγμα δεν πρόκειται να αλλάξει έτσι εύκολα. Η οικονομική βαρύτητα της Ελλάδας δεν αποτελεί ανυπέρβλητο εμπόδιο. Το μέγα εμπόδιο είναι οι δεσπόζουσες οικονομικές αρχές του σύνολου οικοδομήματος. Η κρατούσα αντίληψη περί αναπτύξεως, περί καινοτομίας, περί αποδόσεως και εκμετάλλευσης των πηγών ενέργειας. Όλα τούτα αποτελούν την ισχύ του δυτικού πνεύματος που κυριαρχεί σε πλανητικό επίπεδο. Αλλά αν η ισχύς του δυτικού πνεύματος έγκειται στην ορθολογική οργάνωση, το μεγαλείο της αθέατης Ευρώπης απορρέει από τις δυνάμεις που αντιστέκονται και πασκίζουν να εξισορροπήσουν τις καταστροφικές ροπές του ρασιοναλισμού της. Η σκέψη και η τέχνη στάθηκαν ανέκαθεν τα μεγάλα οχυρά του ευρωπαϊκού πνεύματος εναντίον του ίδιου του εαυτού του. Μεγάλος είναι ο πολιτισμός που γνωρίζει να κρίνει τον εαυτό του. Η ισχύς και μόνο είναι αδιέξοδη. Αγαπάμε τη γερμανική σκέψη και τέχνη πλην αποστρεφόμαστε το σημερινό πρόσωπο της χώρας. Αυτό θα γεράσει, η σκέψη και η τέχνη της Γερμανίας θα μείνουν. Γι’ αυτό και το αίτημα των αποζημιώσεων αποκτά ζωτικότατη σημασία. Υπενθυμίζει, στιγματίζοντας, την αλαζονεία της ισχύος. Η Γερμανία δεν μπορεί να στηρίζεται στη νομική παραγραφή των ευθυνών της ενόσω μένει ανυποχώρητη στις υπεράνθρωπες αξιώσεις της. Τα κόκκαλα του Γκαίτε τρίζουν στα χείλη του Σόιμπλε. Κανά-δυο χρόνια πριν, η γαλλική εταιρία σιδηροδρόμων αναγκάσθηκε να καταβάλει υψηλότατο πρόστιμο κατά τη σύναψη μιας εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, διότι τα τρένα της είχαν χρησιμοποιηθεί ως «βαγόνια του θανάτου». Κανείς δεν διανοήθηκε να προβάλει το επιχείρημα ότι «παρήλθαν 70 χρόνια».

Όπως και να έχει πάντως, οι αναπτυξιακές προοπτικές της Ευρώπης είναι μάλλον περιορισμένες. Αργά ή γρήγορα, θα πρέπει να αλλάξει η κρατούσα καταναλωτική, οικονομίστικη αντίληψη. Και γι’ αυτό η Ελλάδα δεν πρέπει να βιάζεται. Δεν διαθέτουμε ισχύ, διαθέτουμε όμως μία αντιωφελιμιστική και αντιρασιοναλιστική παράδοση που δεν πρέπει να θυσιασθεί στο βωμό του αλόγιστου προοδευτισμού. Ο «καλός» διαφωτισμός εναντίον του «κακού» μεσαίωνα δεν είναι μόνο προτάσεις επιστημονικά αβάσιμες, διαιωνίζουν το μέγα μύθευμα της προόδου, την ιδεολογία της Προόδου.

Εδώ είναι ο κόμπος. Είναι επιτακτική ανάγκη να επαναπροσδιορισθεί το περιεχόμενο της προόδου, δηλαδή το περιεχόμενο του εξορθολογισμού και της ανάπτυξης. Το πρόβλημα του καπιταλισμού δεν επιλύεται απλώς με την κοινωνική δικαιοσύνη. Το μέγα ζήτημα σήμερα δεν είναι η τιθάσευση της φύσεως, αλλά η τιθάσευση της προόδου που ταυτίζεται με την οικονομοτεχνική ισχύ και μετατρέπει τις κοινωνίες σε ασφυκτικά οργανωμένους καταυλισμούς.

Είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη Ελληνική Ιστορία που η Αριστερά αναλαμβάνει ευθύνη διακυβέρνησης. Οι ώς τώρα κυβερνήτες και το πολιτικό προσωπικό τους ισορροπούσαν επιλέγοντας τον πλουτισμό και τη δόξα αδιαφορώντας για τις ανάγκες των πολιτών. Για ποιο λόγο υπάρχει ή πρέπει να υπάρχει το ελληνικό κράτος κ. Ζέρβα;

Σύμφυτο με το ερώτημα τι είναι σήμερα η Ε.Ε., είναι και το ερώτημα γιατί υπάρχει το ελληνικό κράτος. Ο Τσίπρας καλείται να εμφυσήσει πνεύμα εθνικής ομοψυχίας. Όπως ακριβώς πέτυχε να συνθέσει τα διεστώτα με την περίτρανη εκλογική του νίκη, έτσι θα πρέπει και να αποβλέψει σε μία νέα πνευματική σύνθεση του Ελληνισμού. Χωρίς μία νέα ελληνική ιδέα δεν μπορεί να ορθοποδήσει τίποτε.

Οι αριστερές, προοδευτικές ιδεοληψίες πρέπει να μετριασθούν αλλά και να σαρωθούν οι συντηρητικές ακαμψίες. Το ζητούμενο είναι η σύνθεση ενός ήπιου εκσυγχρονισμού και φωτεινής συντήρησης.

Το πρόβλημα της παιδείας όπως και το πρόβλημα της ορθόδοξης εκκλησίας είναι εξαιρετικώς λεπτά ζητήματα.

Εάν με τον όρο «αριστεία» εννοείται ο υπερτεχνολογικός προσανατολισμός με γνώμονα το IQ, τότε ας καταργηθεί. Χρειάζονται όμως σχολεία αρίστων, όπου η έμφαση δεν θα δίδεται στη διάνοια και στον εγκέφαλο, όπως θέλει σήμερα η Ε.Ε. Παιδεία αρίστων είναι η παιδεία των ερωτημάτων. Εγκέφαλοι και διάνοιες επεξεργάζονται τα τραπεζικά προγράμματα και χαράσσουν τις οικονομικές πολιτικές. Η τεχνική καθιστά τον πολίτη τάμπουλα ράζα. Πώς να αντιμετωπίσει ο υπερτεχνολογικός προσανατολισμός της εκπαίδευσης τα φιλοσοφικά και ιστορικά ερωτήματα που ενσκήπτουν με τόση δριμύτητα στις μέρες μας;

Ένα δεν πρέπει να λησμονείται: το ελληνικό κράτος δεν προέκυψε από τη μακροχρόνια και βίαιη διεργασία εκκοσμίκευσης του Χριστιανισμού και της θεολογίας του που θα οδηγούσε στη διαμόρφωση των σύγχρονων δυτικών κρατών και της πολιτικής φιλοσοφίας τους γενικότερα.

Μια μικρή χώρα με περιορισμένα παραγωγικά μέσα και ιδιαίτερη παραγωγική νοοτροπία έχει ανάγκη από ένα δίκαιο κράτος. Εάν αφεθεί στο έλεος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, δεν θα μείνει τίποτε. Σκεφθείτε μόνο το προοδευτικό πνεύμα των αιρετών της τοπικής αυτοδιοίκησης που με τον όρο ανάπτυξη εννοούν τη μεταφύτευση του Λος Άντζελες και της ισπανικής Ριβιέρας στις περιοχές τους. Η λογική αυτή πρέπει να καταπολεμηθεί πάση θυσία, όποια κι αν είναι τα βραχυπρόθεσμα οφέλη της.

Mονόπαντα ανησυχούντες και βαθιά πικραμένοι

Του Άγγελου Βλάχου (από εδώ)

Η ιδέα περί Ευρώπης και περί λαού την «επόμενη μέρα» σε κύκλους της συστημικής διανόησης

Υπάρχει μια κάποια πίκρα γύρω μας αυτές τις μέρες. Βαθιά πίκρα, πηχτή. Την κόβεις με το μαχαίρι, τη νιώθεις δίπλα σου – όχι τόσο στην καθημερινότητα του δρόμου (εκεί εισπράττεις τα αντίθετα!), αλλά κυρίως στα social media ή στις στήλες γνώμης του έγκυρου τύπου. Στους χώρους αυτούς, διάφοροι ευυπόληπτοι συμπολίτες μας βιώνουν οδυνηρά το μετατραυματικό σοκ δύο και κάτι εβδομάδων μιας νέας –ορμητικής είναι η αλήθεια– διακυβέρνησης (καλή ή κακή, άσ’ τη να δείξει, διάολε!). Πρόκειται για ανθρώπους με προφίλ που ποικίλλει, οι οποίοι είχαν όμως μεθοδικά επενδύσει κόντρα στο ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α. για μια σειρά λόγους: η ιδεοληψία, η εμμονικότητα, η αδιαπραγμάτευτη ιδεολογική ετεροδοξία, η σιχαμάρα για τις μάζες, ο ανομολόγητος ελιτισμός, ο ανεπεξέργαστος φόβος, ο εγγενής νοοτροπικός συντηρητισμός, είναι μερικοί μόνο απ’ αυτούς (τα απτά, υλικά «συμφέροντα» τα αφήνω απέξω). Δεν ισχύουν βέβαια για όλους τα ίδια – ας είμαστε δίκαιοι. Για άλλους κυριάρχησε μια υγιής αμφιβολία για την εκκολαπτόμενη νεο-Αριστερά, σκοτεινή άγνοια, αδυναμία «προβολής στο αύριο», ακόμη και –συχνά εύλογη– σύγχυση από τα μηνύματα που εξέπεμπε ο ραγδαία προελαύνων ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Όλα αυτά όμως, ή έστω τα περισσότερα, μας τελειώσανε: ο Σύριζας έγινε κυβέρνηση (έστω και μη αυτοδύναμη), ο ήλιος ανέτειλε κανονικά τη Δευτέρα 26/1 (και συνεχίζει κανονικά έκτοτε), ο Γκοτζίλα δεν εμφανίστηκε στο κλεινόν άστυ (ελπίζουμε να μην αλλάξει κάτι…), οι επτά πληγές του φαραώ δεν έπληξαν τη χώρα (εντάξει, έχουμε κάτι έντονες πλημμύρες, χιονοπτώσεις κ.λπ., αλλά θέλω να πιστεύω πως δεν σχετίζονται με τις πολιτικές εξελίξεις).

Παράλληλα, προέκυψε και κάτι ακόμη μείζον: μια κυβέρνηση που γοργά, απρόσμενα θα έλεγα (ακόμη και για τους υποστηριχτές της), αποκτά στοιχεία πολιτικής ηγεμονίας. Ένα εκρηκτικό ποσοστό παραδοσιακών ψηφοφόρων που δεν επιδοκίμασε στην πρόσφατη κάλπη τη νυν κυβέρνηση, στοιχίζεται δημοσκοπικά μαζί της. Το πάθος τής –σε εξέλιξη– διαπραγμάτευσης άγγιξε τόσους, που κανείς δεν το πίστευε προηγουμένως. Κόσμος πολύς φοβάται μεν, αλλά ελπίζει. Αποδέχεται ανοιχτά πως «δεν πήγαινε άλλο», βλέπει πως το ματς δεν είναι «σικέ» (σαν τους παλιούς αγώνες κατς με τον μακαρίτη τον Σουγκλάκο ή, πιο πρόσφατα, με τον σαμαροβενιζελισμό). Συναντάς φωτισμένα πρόσωπα, που μιλώντας σού δηλώνουν συχνότατα ώς και χαρά. Τα προβλήματα είναι άπειρα και δυσεπίλυτα, όλοι το ξέρουν, εύλογα ανησυχούν αλλά οι εξελίξεις έχουν καταστήσει την «επόμενη μέρα» ουσιωδώς διαφορετική από την προηγούμενη.

Υπάρχουν ωστόσο, για να επανέλθω, μερικοί συμπολίτες μας, και αρκετοί διανοούμενοι και δημόσια πρόσωπα μεταξύ τους, που δεν το αντέχουν όλο αυτό. Απλώς ΔΕΝ βαστάνε αυτό που συμβαίνει. Δεν γουστάρουνε. Δεν το αποδέχονται, ρε παιδί μου. Αντιδρούν βίαια στην περιρρέουσα κουβέντα, πως «κάτι πάει να γίνει», αδερφέ! Χάνουν την ψυχραιμία τους και πετούν φλουμπέτες. Δεν μπορούν λέει να διανοηθούν πως «το ΠΑ.ΣΟ.Κ. ξανάρθε στην εξουσία», πως ο «λαϊκισμός βουλιάζει τη χώρα», πως «η χώρα φεύγει από την Ευρώπη» (που είναι το σπίτι μας) κ.λπ. Και δεν έχω στο μυαλό μου τα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που στο κάτω κάτω κατανοώ ανθρώπινα τα συναισθήματά τους: τόσα χρόνια κολλημένοι με την μπάλα ήσανε, δεν είναι εύκολο.

Αναφέρομαι σε θεωρητικά μορφωμένους ανθρώπους (αρκετοί μάλιστα υπήρξαν/είναι και φίλοι μου) που λίγα μόλις χρόνια πριν θα τους χαρακτήριζα μάλλον «μετριοπαθείς» και σήμερα τους αποκαλώ εξόφθαλμα «εξτρεμιστές του κέντρου». Ο κύκλος αυτός είναι ευρύς και συγκεκριμένος μαζί. Θεωρώ πως μπορεί να περιγραφεί με βεμπεριανούς όρους ως ιδεότυπος. Συμπεριλαμβάνει par excellence συγγραφείς, πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους και δημοσιολογούντες, και γενικώς διαφόρους wannabe ταγούς που ανησυχούν. Ακατάσχετα και μονοδιάστατα. Μονόπαντα, να το πω απλούστερα.

Πρόσωπα που έχουν συγκροτήσει πλέον μια αξιοπαρατήρητη ψυχοσύνθεση: πυρετώδεις στο διαφωτιστικό αίτημα, θεωρούν τους εαυτούς τους ως τους μόνους γνήσιους εκπροσώπους του (τύπου: έχω πάρει μονοπωλιακά την αντιπροσωπεία του ορθού λόγου), τρελαίνονται με την άρνηση της κοινωνίας να τους εισακούσει· πολλοί εξ αυτών, εξάλλου, έχουν δημόσιο λόγο και ρόλο και ίσως αυτό είναι ένα πρόσθετο πρόβλημα. Αδυνατούν πεισματικά να αποδεχτούν, ή έστω να διαγνώσουν, τι θα σήμαινε για την πάσχουσα κοινωνία η κατάρρευση της συντελούμενης προσπάθειας. Πιστεύουν, ίσως, πως απλώς θα γυρίσουμε πίσω στα γνώριμα σχήματα της τρόικας και της ομαλής σχέσης με τα ιδεατά πρότυπά τους της Εσπερίας (αυτά που χορηγούν αδιαπραγμάτευτα στους πολίτες τους όσα εκείνοι δεν υποστηρίζουν για τη χώρα τους). Οι τάλανες, είναι αναλώσιμοι και δεν το γνωρίζουν. Αφοσιωμένοι οπαδοί της «κοινής λογικής», αρκετοί επιστήμονες στον κύκλο αυτό, απεμπολούν τα ίδια τα γνωσιοθεωρητικά εργαλεία της δουλειάς τους. Όχι σπάνια, η κριτική διάσταση εγκαταλείπεται σπίτι τους, προκειμένου να εξυπηρετηθούν αυτάρεσκα οι επιδιώξεις της συγκυρίας· που, φευ (!), δεν βοηθάει η ρημάδα διόλου…

Ας θυμηθούμε εδώ ποια στάση κράτησαν πολλοί από τους συστημικούς δημοσιολογούντες στην αντιφασιστική προσπάθεια των τελευταίων ετών. Αναπαρήγαγαν, ή έστω συναίνεσαν, τη «θεωρία των δύο άκρων», ενώ υποτίμησαν παραδειγματικά την άνοδο του νεοναζισμού ως συνάρτηση της κρίσης σε επιμέρους κοινωνικά στρώματα. Ανέχτηκαν τη σκληρή Ακροδεξιά του Μπαλτάκου και τη σαμαρική αμετροέπεια για να «αποφύγουν τα χειρότερα» κατ’ αυτούς, αλλά σήμερα κατακεραυνώνουν άτεγκτοι τους ΑΝ.ΕΛΛ. Απέστρεψαν τα μάτια από την ανθρωπιστική κρίση, σημασιοδότησαν ως «λαϊκισμό» κάθε φωνή εναντίωσης στα mainstream, αντιτάχτηκαν σε κάθε μορφή κοινωνικού ριζοσπαστισμού, ταύτισαν τις λαϊκές αντιδράσεις με τα μπάχαλα, στοιχήθηκαν πίσω από κάθε φανφάρα της προηγούμενης συγκυβέρνησης, λοιδόρησαν ανερμάτιστα την προσπάθεια δημιουργίας ενός μετώπου κοινωνικής σωτηρίας και τώρα αγωνιούν για όσα τεκταίνονται.

Το δάκρυ ενός νέου πρωθυπουργού που λυγίζει πρόσκαιρα από το βάρος των –ιστορικών– στιγμών είναι πέτσινο. Ο συνταγματικός πατριωτισμός που πάει να στηθεί ως οικοδόμημα –ερήμην τους είναι η αλήθεια– απαξιώνεται ως μούφα.

Για μένα, όλα είναι ερμηνεύσιμα, αλλά ya basta! Όσο η κυβέρνηση επιμένει (υπό τη σφοδρή λαϊκή πίεση) στη σκληρή διαπραγμάτευση, διαβάζω φιλιππικούς δριμείς για εκείνους που μας σέρνουν στον γκρεμό και μετωπικά στη θανάσιμη σύγκρουση. Άμα κάνει να στρίψει λίγο, ξεκινάει η «θεωρία της κωλοτούμπας» και του ανερμάτιστου Τσίπρα ή του ανεύθυνου Βαρουφάκη. Μονά-ζυγά δικά τους, που λέγανε παλιά στα πειραγμένα μπαρμπούτια.

Μα η κοινωνία δεν συμφωνεί μαζί τους. Βλέπει τα καυδιανά δίκρανα και στηρίζει. Ο γνωστός φιλοσυριζαϊκός ΣΚΑΙ (lol) πρόσφατα σε δημοσκόπηση παρέθεσε αδιανόητα, περονικά θα έλεγα για να αστειευτώ, ποσοστά αποδοχής των προσπαθειών της νέας κυβέρνησης. Against all odds. Κι όμως όλο αυτό εκβάλλει ψυχοπαθολογικά σε μια γενικευμένη ένταση για τους branded «ευρωπαϊστές». Νιώθουν διωκόμενοι στη νέα κατάσταση. Από τα ορεινά του μπαρουτοκαπνισμένου Φίλιον ώς τα πεδινά που ορίζουν τα έμπεδα καφέ της πλατείας Αγίας Ειρήνης, συγκροτούν σέχτες ιδεολογικής αντίστασης απέναντι στον «κομμουνισμό» (!), χλευάζουν τους νεόκοπους βρομύλους που κάθονται στα κυβερνητικά έδρανα, αναπαράγουν ακαταπόνητοι κάθε άρθρο που πλήττει τις τρέχουσες επιλογές της χώρας τους, μοιράζονται νοερά ως κοινό σημείο αναφοράς μια φαντασιακή «Ευρώπη» (που όλοι οι άλλοι άφρονες την «απορρίπτουν»), σαρκάζουν με εσωτερικούς (δικούς τους) κώδικες τους απέναντι βασιβουζούκους (δηλαδή εμάς), κουνάνε επιτιμητικά το δάχτυλο στους ανόητους (δηλαδή εμάς), που δεν βλέπουν τα ευγενή συναισθήματα αλλά και το δίκιο-βουνό των Ευρωπαίων εταίρων-δανειστών μας (συνοψίζεται στο pacta sunt servanda)· θα τολμούσα μάλιστα να πω ότι (κάποιοι) επιδεικνύουν ακόμη και αντικοινωνικές συμπεριφορές.

Πώς αλλιώς να αξιολογήσω, μένοντας κόσμιος, όλους αυτούς που δίνουν ημιδημόσια συγχαρητήρια στον Σώυμπλε και στον Ντάισελμπλουμ που «δεν μασάνε»; Εκείνους οι οποίοι όταν τους επισημαίνεις πως η χώρα μάχεται μέχρις εσχάτων (μ’ ό,τι έχει και δεν έχει) και πως τέτοιες συμπεριφορές αποδυναμώνουν την υπέρ πάντων προσπάθεια, σου απαντούν πως περιστέλλεις το δικαίωμά τους στην ελεύθερη έκφραση. Στη συνέχεια, κάθε δημόσια επίκληση της κυβέρνησης ή οποιουδήποτε άλλου στη «λαϊκή κυριαρχία» σχολιάζεται από τους ίδιους ως απόπειρα χάλκευσης ενός οιονεί φασιστικού λόγου με παραπομπές στον Μεσοπόλεμο. Πρόκειται άραγε για εποικοδομητική, θεμιτή, κριτική που κάποιοι, ορκισμένοι ίσως σταλινικοί, προσπαθούν να περιστείλουν;… Άλλοι στοχαστικότεροι, με τα μάτια στο έδαφος και σφιγμένα τα δόντια, ματώνοντας τα ούλα, εύχονται σιγαλόφωνα «καλή επιτυχία – για το καλό της χώρας μας». Πριν προσθέσουν, απαρεγκλίτως, πως φοβούνται πολύ ένα «νέο 1897» ή και ένα «νέο 1922».

Εν γένει, αμφότεροι εκτίθενται. Και ειλικρινά δεν καταλαβαίνω αν έχουν επίγνωση για το πού έχουν πια μετατοπιστεί. Δίνουν μάχες οπισθοφυλακών –με τον πόλεμο σ’ αυτή τη συγκυρία να έχει πια χαθεί– για όσα μετά μανίας υπεράσπισαν. Συνοψισμένα στην «παλιά κατάσταση» του πενταετούς βαλτώματος, υπό την κυριαρχία του αδιαμφισβήτητου δόγματος «δεν υπάρχει άλλη επιλογή». Κάθε προσπάθεια «είναι μάταιη», «καταστροφική» και άλλα συναφή.

Ρητορικά φιλελεύθεροι ή πρώην σοσιαλδημοκράτες (επί της ουσίας βέβαια το ξανασυζητάμε αυτό), μεταλλάσσονται ταχύτατα σε πυλώνες μιας σκληρής συντηρητικής ιδεολογίας με πραγματικά φοβικά χαρακτηριστικά και καθεστωτικό χαρακτήρα. Ας μην ανησυχούν όμως, δεν επίκειται κάποια ιδεολογική δίωξη όπως φαντασιώνονται μεταξύ τους. Ούτε «Μελιγαλάς», ούτε «γουναράδικα», ούτε «κρεμάλες» κ.λπ. δεν παίζει να στηθούνε, τίποτα μπινελίκια πιθανώς να τρώνε στο facebook και στο twitter. Από χύδην περιφερόμενους Φιλισταίους.

Κατά την άποψή μου, είναι θέμα χρόνου είτε να ξεκολλήσουν από το αδιέξοδό τους είτε να περιθωριοποιηθούν ανεπίστροφα. Εάν δεν μπορέσουν να κατανοήσουν πως το κοινωνικό τζίνι έχει βγει από το κοινοβουλευτικό λυχνάρι και δεν εγκλωβίζεται πάλι μέσα (τουλάχιστον όχι αβαβά). Ώς τότε, θα αποτελούν (για κάμποσους από εμάς) αγαπημένους τόπους (loci) πολιτικού ετεροπροσδιορισμού και ανελέητου χαβαλέ επίσης. Κάτι είναι κι αυτό στους ενδιαφέροντες καιρούς που διάγουμε…

Swans - Helpless Child

Η Ευρώπη που δεν θέλουμε

Του Αντώνη Λιάκου (από εδώ)

Η ασφυξία που επέβαλε η ΕΚΤ στη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών και το έγγραφο της γερμανικής κυβέρνησης που ζητάει από την Ελλάδα να εγκαταλείψει το πρόγραμμα μιας κυβέρνησης με νωπή λαϊκή εντολή και να επιστρέψει σε εκείνο που το εκλογικό σώμα απέρριψε, δείχνει ότι το πρόβλημα στην Ευρώπη δεν είναι μόνο η Ελλάδα αλλά η λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμών, ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση, αλλά η κρίση της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. 

Μαντεύω τις αντιρρήσεις. Η προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνει ότι αποφασίζουμε να ανταλλάξουμε μέρος της εθνικής κυριαρχίας με τα οφέλη της συμμετοχής σε μια μεγαλύτερη και ισχυρότερη κοινότητα, ότι έτσι κι αλλιώς ποτέ η εθνική ανεξαρτησία στην Ελλάδα δεν ήταν απόλυτη αλλά περιοριζόταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις και τις συμμαχίες της, και ακόμη, πόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι μια δημοκρατία όταν είναι οφειλέτρια δημοκρατία; 

Αν αποδεχτούμε αυτές τις έλλογες ενστάσεις, τότε θα πρέπει να συμπεράνουμε ότι η δημοκρατία ως σεβασμός της θέλησης «των πολλών», έχει σημασία και μπορεί να γίνει σεβαστή, μόνο αν μπορεί να παραμείνει στο ήδη διαμορφωμένο πλαίσιο, ή αν αφορά ζητήματα που δεν άπτονται των μεγάλων κατευθυντήριων επιλογών. Αλλά αυτό είναι το πλαίσιο της μεταδημοκρατίας. Η μεταδημοκρατία δεν βγάζει τανκς στους δρόμους, δεν καταργεί τις εκλογές, τα κόμματα, το κοινοβούλιο, την ελευθερία της έκφρασης. Όλα αυτά διατηρούνται μεν, αλλά ως τελετουργίες, στερημένες περιεχομένου και αποτελεσματικότητας. 

Οι ελληνικές εκλογές είναι η δοκιμασία μιας πραγματικότητας που σιγά-σιγά και αθόρυβα συγκροτήθηκε από τις αρχές του 1990, με δυο κατευθυντήριους άξονες: Την αλλαγή του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, και τον μετασχηματισμό της δημοκρατίας σε μεταδημοκρατία. Η κρίση ακολούθησε και η διευθέτηση της ακολούθησε τους δυο αυτούς άξονες.

Είναι μύθος ότι το πρόγραμμα της τρόϊκας από την αρχή της ελληνικής κρίσης είχε σκοπό να βοηθήσει την ελληνική κοινωνία να εξέλθει από την κρίση, δημιουργώντας ένα κράτος και μια κοινωνία που δεν παράγει χρέη. Την περασμένη Τετάρτη, την προηγούμενη της νύχτας που η ΕΚΤ επέβαλλε μέτρα ασφυξίας στην ελληνική κυβέρνηση για να εγκαταλείψει το πρόγραμμά της, ο Υπουργός Οικονομικών της Αγγλίας Τζορτζ Οζμπορν δήλωνε ότι η περικοπή των δημόσιων δαπανών κατά 9,5% επί της υπουργίας του δεν ήταν αρκετή, και ότι στο διάστημα έως το 2019 θα πρέπει να μειωθούν κατά 15%. Η Αγγλία, δήλωσε, δεν συνήλθε ακόμη από την κρίση και τα δημοσιονομικά κενά θα πρέπει να καλυφθούν στο επόμενο διάστημα κατά 98% από περικοπές δαπανών και μόνο κατά 2% από φορολογικούς πόρους. «Η χειρότερη λιτότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μπροστά μας», ήταν ο τίτλος του δημοσιεύματος (http://rt.com/uk/229283-ifs-spending-cuts-tax/)

Αν η Βρετανία μπήκε πρώτη, από τον καιρό της Μάργκαρετ Θάτσερ στην οδό της αποδιάρθρωσης του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου και της αντικατάστασής του από ένα άλλο του οποίου φιλοσοφία είναι ο αναγωγισμός όλων των κοινωνικών λειτουργιών στον τρόπο που λειτουργεί η αγορά, και πρακτική του η μεταφορά πλούτου από τους πολλούς στους λίγους, τότε βλέπουμε πώς αυτός ο δρόμος τέλος και τελειωμό δεν έχει. Αυτός είναι ο δρόμος των «δομικών μεταρρυθμίσεων» που επαγγέλλεται σήμερα το Βερολίνο, η ΕΚΤ, η Κομισιόν. Όχι μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν τις δημόσιες υπηρεσίες, όχι μεταρρυθμίσεις που προσαρμόζουν τη διάθεση των δημόσιων αγαθών όπως η υγεία, η παιδεία, ο πολιτισμός στις αλλαγές της τεχνοεπιστήμης και της παγκοσμιοποίησης, όχι μεταρρυθμίσεις βελτίωσης της ζωής των πολλών και των ασθενέστερων. Πρόκειται για μια επέκταση της ανταγωνιστικότητας με άνοιγμα ολοένα και περισσότερων πεδίων στη λογική του εμπορίου και των ιδιωτικοποιήσεων, για μια αυξανόμενη περικοπή των κοινωνικών δαπανών, για μετατροπή των κοινωνικών αγαθών σε εμπορεύσιμες υπηρεσίες, για περιορισμό της έννοιας των κοινών, του δημοσίου, όλων εκείνων δηλαδή των στοιχείων που βρίσκονταν στον πυρήνα αυτού που θεωρούσαμε Ευρώπη και δημοκρατία. 

Αυτές τις αλλαγές, αυτή την Ευρώπη ευαγγελιζόταν έως τις εκλογές η τρόϊκα, τα κόμματα που την υποστήριζαν, οι διανοούμενοι που εκλογίκευαν και μεταγλώττιζαν στα καθ’ημας τη φιλοσοφία της. Σ’ αυτή τη φιλοσοφία ήλθε να αντιταχθεί το αποτέλεσμα των εκλογών της 25^ης Ιανουαρίου. Πρόκειται για μια ρωγμή και στους δυο κατευθυντήριους άξονες της ευρωπαϊκής πραγματικότητας: και στην νέα οικονομική συνθήκη, και στη μεταδημοκρατική συνθήκη. Αν αυτή είναι η ελληνική στιγμή της Ευρώπης, είναι γιατί οι ελληνικές εκλογές και η σφοδρή σύγκρουση που προκαλούν, αναγκάζει πολλούς ευρωπαίους να αναστοχαστούν την ίδια την πορεία της Ευρώπης. Αυτή είναι η Ευρώπη που θέλουμε; Μια Ευρώπη με ενιαίο νόμισμα και άκαμπτους κανόνες αγοράς, αλλά με εντελώς διαφορετικά στάνταρ υγείας, ασφάλισης, παιδείας, βιοτικών συνθηκών, παροχής δημόσιων υπηρεσιών, μια Ευρώπη του μεγάλου πλούτου και της μεγάλης φτώχειας, μια Ευρώπη του Βορρά, μια άλλη του Νότου, και μια τρίτη των πρώην ανατολικών χωρών; Θέλουμε μια Ευρώπη των μεταμεσονύκτιων πραξικοπημάτων όχι των συνταγματαρχών, αλλά των κεντρικών τραπεζιτών; 

Καταλαβαίνει κανείς ότι η Ευρώπη, η πρώην κυρίαρχη του κόσμου, έχει προβλήματα ανταγωνιστικότητας απέναντι στην Αμερική και την Ασία, απέναντι στις πρώην αποικίες της που τώρα έγιναν παγκόσμιες δυνάμεις. Αυτός όμως δεν είναι λόγος, αλλά δικαιολογία για την αποχύμωση της δημοκρατίας. Εξάλλου, η κατεδάφιση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου δεν είναι η μόνη δυνατή απάντηση. Η εναλλακτική λύση είναι η διεθνοποίησή του. Η ικανότητα της Ευρώπης να θέσει κανόνες στην παγκοσμιοποίηση και στον οικονομικό ανταγωνισμό προς όφελος των λαών, θα ενδυνάμωνε, δεν θα αδυνάτιζε τη θέση της στον κόσμο.

Οι άνθρωποι της τέχνης σχολιάζουν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ

Άνθρωποι του πνεύματος και της τέχνης σχολιάζουν το εκλογικό αποτέλεσμα και τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και ξεδιπλώνουν τις δικές τους προσδοκίες για το επόμενο διάστημα.

Δήμος Αβδελιώδης, σκηνοθέτης

Νίκη - απελευθέρωση από τον φόβο

Είναι μια νίκη και απελευθέρωση απέναντι στον φόβο, ο οποίος είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερο κακό και από την ανέχεια και από τη φτώχεια. Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν αυτός που δεν φοβήθηκε το 2012 και συνέχισε να μη φοβάται. Έδωσε τον τόνο. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναλαμβάνει τώρα τη μεγάλη ιστορική ευθύνη για την εδραίωση της δημοκρατίας και της ευημερίας που είναι ζητήματα όχι μόνο της Ελλάδας αλλά όλου του πλανήτη.

Σπύρος Ασδραχάς, ιστορικός

 

Ο λαός να επιβάλει τη συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ - ΚΚΕ

Αν υπάρχει μια μεγάλη ευθύνη με επίσης μεγάλο ιστορικό βάθος, αυτή η ευθύνη αφορά το ΚΚΕ. Μένω με την εντύπωση, για να μην πω πεποίθηση, ότι η παράδοση των Ελλήνων κομμουνιστών είναι περισσότερο η αυτοθυσία παρά ο μικροχρονικός καιροσκοπισμός. Η λέξη "αναθεώρηση" θα πρέπει τώρα να ανασηματοδοτηθεί, η αυτοκριτική να αποκτήσει το πραγματικό της νόημα. Όλα αυτά σημαίνουν ότι ο φυσικός σύμμαχος του ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να είναι το ΚΚΕ: ας επιβάλουν αυτή τη συμμαχία όσοι το έχουν εμπιστευτεί.

Νάνος Βαλαωρίτης, ποιητής

Είναι μόνον η αρχή

Δεν μπορεί να είμαι πιο ευχαριστημένος. Ελπίζω με τα τελικά αποτελέσματα να έχει αυτοδυναμία ο ΣΥΡΙΖΑ για να μπορέσει να κυβερνήσει σωστά. Όλη η Ευρώπη σήμερα μιλάει για μας και, να μη βαυκαλιζόμαστε, ήδη άρχισαν οι απειλές, από πού αλλού, από τη Γερμανία. Η Bild εστίασε στο γεγονός ότι μπαίνει πάλι στη Βουλή η Χ.Α. και αυτό μου φαίνεται πάρα πολύ ύποπτο. Από την άλλη, λένε με μεγάλους τίτλους "Νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, φρίκη για το ευρώ". Είναι μόνο η αρχή, πιστεύω θα έχουμε βομβαρδισμό από τέτοια μηνύματα. Να προετοιμαστούμε ώστε να μπορούμε να απαντάμε. Εγώ έχω γράψει ήδη πολλά πολεμικά άρθρα εναντίον της Γερμανίας, αλλά αν συνεχίσουν αυτή την ιστορία, θα γράψω κι άλλα. Από τη Γαλλία μου στέλνουν συγχαρητήρια. Θα απαντήσω λέγοντας ότι τους συγχαίρω κι αυτούς διότι κι αυτούς θα βοηθήσει όλη αυτή η ιστορία όπως και τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.

Παντελής Βούλγαρης, σκηνοθέτης

 

Οι ελπίδες μας να γίνουν πράξη

Μεγάλο γεγονός στην ιστορία του τόπου. Ο ελληνικός λαός ξεπέρασε το αίσθημα του φόβου. Από αύριο περιμένει να δει στην καθημερινότητα τις ελπίδες του να γίνονται πράξη. Μπορούμε να καταφέρουμε πολλά.

Κώστας Γαβράς, σκηνοθέτης

 

Να ξεφύγουμε από την οικονομική μιζέρια

Είναι μια ιστορική νίκη για την Ελλάδα. Ήταν καιρός να αλλάξουν τα πράγματα, να έρθουν νέοι άνθρωποι στο προσκήνιο. Και ο πολιτισμός, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, πρέπει να έχει προτεραιότητα. Έχω διαβάσει το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για τον πολιτισμό και μου έκανε πάρα πολύ καλή εντύπωση. Και επιτέλους πρέπει να ξεφύγει η κοινωνία από την οικονομική μιζέρια στην οποία είχε βυθιστεί τα τελευταία πέντε χρόνια.

Μιχάλης Γρηγορίου, συνθέτης

Ιστορική στιγμή για όλη την Ευρώπη

Είναι μια ιστορική στιγμή όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για όλη την Ευρώπη και όσο κι αν ακουστεί αστείο, αισθάνομαι περήφανος ως πολίτης αυτής της χώρας.

Σωτήρης Δημητρίου, ανθρωπολόγος, θεωρητικός του κινηματογράφου

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι απόηχος της Εθνικής Αντίστασης

Η ιστορική νίκη της ριζοσπαστικής παράταξης του ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει πολλά. Πρώτον, ότι αποτελεί μια πανευρωπαϊκή, αν όχι παγκόσμια, ένδειξη ότι στην κρίση που περνάμε και που είναι η σημαντικότερη στην ιστορία της ανθρωπότητας, κρίση που απειλεί τον ίδιο τον πλανήτη μας, οι άνθρωποι αποφασίζουν να αντισταθούν και να πάρουν υπεύθυνη θέση ως ενεργά υποκείμενα, ως διαχειριστές της ιστορίας τους. Δεύτερο και πολύ σημαντικό, δείχνει ότι οι μεγάλοι κοινωνικοί και απελευθερωτικοί αγώνες που έχει διεξαγάγει στην πρόσφατη ιστορία της η χώρα μας συνιστούν μια συσσωρευμένη, υποσυνείδητη ίσως, ιστορική παρακαταθήκη. Με άλλα λόγια, η εκλογική νίκη που πέτυχε ο ΣΥΡΙΖΑ σε συνθήκες έντονου εκφοβισμού και τρομοκράτησης αποτελεί απόηχο της μεγαλειώδους Εθνικής Αντίστασης του ελληνικού λαού κατά της θυελλώδους εξάπλωσης του ναζισμού, στα 1940-41. Τρίτο, αποκαλύπτει την κρυμμένη δυναμική της κοινωνίας, η οποία εκδηλώνεται ή με τους Αγανακτισμένους των πλατειών ή με τη συγκρότηση των κοινωνικών ιατρείων και με άλλους τρόπους, για να ξεπηδήσει αιφνίδια στην οργάνωση ενός νέου ιστορικού αφηγήματος. Η εκλογική νίκη δεν αποτελεί το τέλος μιας σειράς προσπαθειών, αγώνων και ελπίδων. Είναι η αφετηρία ενός νέου ξεκινήματος του λαού μας, να ανακτήσει την αξιοπρέπειά του, να ακουστεί η φωνή του και να επέμβει υπεύθυνα στην οικοδόμηση του μέλλοντός του. Είναι η αφετηρία για να επανέλθει η ηθική -με την ευρύτερη έννοια- στην πολιτική και στη ζωή μας.

Μάρω Δούκα, συγγραφέας

Ο αγώνας θα είναι δύσκολος

Όχι εμείς, που δεν είχαμε γεννηθεί, αλλά έχω την αίσθηση ότι η ελληνική κοινωνία χρειάστηκε να περιμένει 70 χρόνια μέσα από αγώνες και σκαμπανεβάσματα και περιπέτειες και διαψεύσεις για να ξαναβρεί τον βηματισμό της. Και εννοώ βέβαια ότι από το 1944 χρειάστηκε να βρεθούμε στο 2014 για να μπορέσουμε να ξαναπιάσουμε το νήμα. Επειδή όμως μαγικά ραβδάκια δεν υπάρχουν και ο αγώνας είναι μακρύς και δύσκολος, θα πρέπει όλοι και όλες να μάθουμε να ζούμε ως μαχόμενοι πολίτες.

Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, σκηνοθέτης

Συγκίνηση και χαρά

Από την εφηβεία μου βρίσκομαι στον χώρο της ανανεωτικής Αριστεράς. Σήμερα είναι μια μεγάλη μέρα για τους αριστερούς. Προλάβαμε να δούμε τη μέρα που θα κατεβαίνουμε στους δρόμους για να στηρίξουμε μια κυβέρνηση και όχι μόνο για να κάνουμε αντιπολίτευση. Συγκίνηση και χαρά, λοιπόν. Τίποτε άλλο!

Κυριάκος Κατζουράκης, ζωγράφος

Αρχή μιας στροφής προς τη Δημοκρατία

Το αποτέλεσμα είναι μια νίκη που την περίμενε ο ελληνικός λαός εδώ και δεκαετίες, ανεξάρτητα από την όποια κατάληξη θα έχει το ζήτημα της αυτοδυναμίας, που πιστεύω ότι θα επιτευχθεί. Είμαι πεισμένος ότι θα είναι η αρχή μιας μεγάλης στροφής των ευρωπαϊκών κρατών προς μια περισσότερο δημοκρατική διαχείριση. Το αποτέλεσμα οφείλεται στην ομαδική δουλειά πολλών. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει έναν χαρισματικό ηγέτη και όσοι εργάστηκαν με ανιδιοτέλεια γι' αυτό το αποτέλεσμα είναι επίσης χαρισματικοί.

Γιώργος Κιμούλης, ηθοποιός

Να επανασυνδέσουμε το πολιτικό με το κοινωνικό

Η Αριστερά στην εξουσία! Δεν είναι όνειρο πια. Είναι πραγματικότητα! Σήμερα τιμούμε όλους αυτούς, που βασανίστηκαν και πέθαναν έχοντας ως όραμά τους το "να μην μπορεί κάποιος να είναι ευτυχισμένος αν όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ευτυχισμένοι". Κι ερχόμαστε εμείς τώρα, να πραγματοποιήσουμε το όραμα αυτό μετά από τόσα χρόνια, ελπίζοντας πως τα δικά μας παιδιά θα μπορέσουν να έχουν ένα καλύτερο μέλλον. Η χώρα, που θεωρήθηκε ως ο τελευταίος τροχός της αμάξης, η χώρα που τιμωρήθηκε πιο σκληρά απ' όλες τις χώρες της Ευρώπης, καλείται τώρα να μπει μπροστά και να σώσει αυτό που αξίζει να σωθεί από την ευρωπαϊκή κληρονομιά: τη δημοκρατία, την εμπιστοσύνη στον λαό και την ισότιμη αλληλεγγύη. Το ανάστημα που σηκώνουμε αυτή τη στιγμή κερδίζει τη χαμένη μας αξιοπρέπεια. Ποιος θα το περίμενε πως εδώ, σ' αυτή τη μικρή χώρα, θα δημιουργηθεί το πρώτο ρήγμα στον μονόδρομο του νεοφιλελευθερισμού; Τώρα είναι στο χέρι μας και οφείλουμε να επανενώσουμε τον διαλυμένο κοινωνικό ιστό, να αντεπιτεθούμε στην ανθρωπιστική κρίση αντιτασσόμενοι στη λιτότητα και να επαναφέρουμε τον πολίτη στον χώρο της πολιτικής με τον εκδημοκρατισμό του πολιτικού μας συστήματος. Είναι στο χέρι μας και οφείλουμε να επανασυνδέσουμε το κοινωνικό με το πολιτικό.

Μαρία Κομνηνού, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, γενική γραμματέας της Ταινιοθήκης της Ελλάδος

Ελπιδοφόρο μήνυμα ενάντια στη λιτότητα

Η μεγάλη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα για τις ελληνικές και ευρωπαϊκές δυνάμεις που παλεύουν ενάντια στον μονόδρομο της λιτότητας και τις καταστροφικές συνταγές του νεοφιλελευθερισμού. Ιδιαίτερα για τον χώρο του πολιτισμού, που στη χώρα μας έχει υποστεί καταστροφικές συνέπειες, η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αποτελέσει μια καινούργια αφετηρία, με συμμάχους σημαντικούς καλλιτέχνες και θεσμούς που υποστηρίζουν τις νέες τάσεις στον κινηματογράφο και το θέατρο και παρά τις ασφυκτικές συνθήκες διαμορφώνουν ένα κριτικό έργο... Θεσμούς που παρά τις δύσκολες συνθήκες κρατούν το κοινό σε επαφή με τα ριζοσπαστικά και πολιτικά καινοτόμα ρεύματα.

Νίκος Κούνδουρος, σκηνοθέτης

Η αριστερή Ευρώπη μας περιμένει

Από τότε που θυμάμαι τη ζωή μου, με κυνηγάει η υποψία και η καταγγελία του αριστερού. Κατάφερα επί τόσα πολλά χρόνια να παραμείνω ακέραιος δημοκράτης και αγωνιστής του ευρύτερου αριστερού χώρου. Πάντα παράνομος. Πάντα μπροστά στον αγώνα για μια πολιτική επιβίωση, με ό,τι συνέπειες κουβαλάει αυτή η θέση σε κοινωνίες υπερδημοκρατικές. Τώρα, έχοντας επενδύσει σε αυτό το καινούργιο σύνθημα και την αμφιβολία για το τι είδους αριστεροί είμαστε και παραμένουμε, επενδύουμε σε ελπίδες. Ελπίζω η πρωτοφανής νίκη του ΣΥΡΙΖΑ να είναι μια απαρχή. Η αριστερή Ευρώπη μάς περιμένει.

Σταμάτης Κραουνάκης, συνθέτης

Τώρα δουλειά!

Έχω χαρά. Η πίστη μου στη δικαιοσύνη και στην αλήθεια δεν με πρόδωσε. Είμαι καλλιτέχνης, ούτε θέλω ούτε δικαιούμαι να πω πολλά. Με προτεταμένα τα στήθη απέναντι στον εχθρό, τεχνίτες εγώ και η ομάδα μου πολλά χρόνια, εδώ στον σταθμό που εργάζομαι, υπογραφή της ευρύτερης Αριστεράς. Να χαρώ που δεν πήγανε χαμένα τα λόγια, τα τραγούδια, οι παραστάσεις. Μια σκληρή δεκαετία αγώνων, πολέμου, στοχοποίησης, ψυχροπολεμικής καταστολής, αυτοκτονιών, βίας, διάλυσης ενός λαού γλεντζέ, καλόκαρδου και ποιητή, έχουμε δικαίωμα όσοι δόσαμε και πολεμήσαμε να χαρούμε. Τώρα δουλειά όλοι. Πολλή και με το φως. Τελειώσαμε με τα καθάρματα, να μη γεννήσουμε άλλα.

Θανάσης Ρεντζής, σκηνοθέτης

Μια νέα μέρα ξημέρωσε

Το αποτέλεσμα των εκλογών μάς δίνει την ανάσα που από καιρό ήταν απαραίτητη ώστε να αποτραπεί ο ολοκληρωτικός αφανισμός της χώρας. Δεν είναι τόσο ζήτημα πολιτικής διαφοράς μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς όσον μεταξύ προδοτών και πατριωτών. Ποτέ άλλοτε αυτή η χώρα δεν είχε γνωρίσει τέτοιους προδότες, δόλιους, ανίκανους και χαιρέκακους για την καταστροφή που προκάλεσαν. Η Νέμεσις ως προς αυτό πρέπει να είναι αμείλικτη και χωρίς καμία αναβολή. Ωστόσο μια νέα μέρα ξημερώνει και ο ΣΥΡΙΖΑ συνοδεύεται από τις ευχές και τις προσδοκίες όλων μας. Και θα ήθελα να υπομνήσω το ζήτημα της απουσίας από την προεκλογική ατζέντα των κυρίων θεμάτων της προϊούσας ιστορικής περιόδου, που είναι η τεχνολογία και ο πολιτισμός. Τα δύο αυτά κρίσιμα ζητήματα είναι καθ' όλα κομβικά προς κάθε άλλη πλευρά της ζωής μας.

Ροβήρος Μανθούλης, σκηνοθέτης

Να ετοιμαστούμε για νέους αγώνες

Είμαι πολύ συγκινημένος. Θα είχαμε γλιτώσει πολλά αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε εκλεγεί με το ίδιο ποσοστό μερικά χρόνια πιο πριν. Είναι πολύ να έρχονται οι αλλαγές σε μια χώρα, για να μην πω στον κόσμο, κάθε 50 χρόνια. Τις αισθάνομαι αντιστασιακές αυτές τις εκλογές. Στην Κατοχή ήμουν οργανωτής στη γειτονιά μου των μυστικών εκλογών, αλλά σε πανελλήνια έκταση, για τη Βουλή του Βουνού που συνήλθε στους Κορυσχάδες. Είχαν τελικά ψηφίσει 1.150.000 Έλληνες. Ποτέ δεν έχω νιώσει τέτοια συγκίνηση όσο τότε (το 1944, 14 ετών) αλλά και τώρα. Και ετοιμαστείτε για καινούργιους αγώνες. Είναι αδύνατον να πιθανολογήσει κανείς το τι περιμένει την Ελλάδα μετά την ιστορική αυτή νίκη της Αριστεράς, επειδή η νίκη αυτή είναι ταυτόχρονα και μια θηριώδης ήττα της ευρωπαϊκής Δεξιάς. Και θα ήθελα να εκδηλώσω τον θαυμασμό μου για την έξοχη συμπεριφορά προς τα έξω και τη σεμνότητα που διακρίνει τα ηγετικά πρόσωπα του ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα τού Αλέξη Τσίπρα.

Γιώργος Μιχαλακόπουλος, ηθοποιός

Διαχείριση της νίκης χωρίς ακρότητες

"Σήμερα είναι μια άλλη μέρα, με πολλές ελπίδες. Υπάρχει ενθουσιασμός και προσδοκίες για καλύτερες μέρες. Πιστεύω πως αυτές οι μέρες θα έρθουν. Είναι ένα ιστορικό γεγονός ότι ένα αριστερό κόμμα για πρώτη φορά αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση. Αυτό δείχνει μια στροφή του κόσμου που είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Τώρα χρειάζεται προσωπική αφοσίωση, χωρίς ακρότητες και έπαρση, και καλή διαχείριση της νίκης.

Για μας, τους ανθρώπους της τέχνης, είναι μια ιδιαίτερη στιγμή. Πιστεύουμε ότι τα χρόνια που έρχονται θα είναι λιγότερο μίζερα και πιο ευτυχισμένα. Η κοινωνία πρέπει να συσπειρωθεί γύρω από τις κοινές ελπίδες, να συνεννοηθεί χωρίς κραυγές αλλά με επιχειρήματα. Αυτό για μας είναι ένα ουσιαστικό βήμα για να παραγάγουμε πολιτιστικό έργο, που είναι κινητήρια δύναμη της δημοκρατίας.

Δημήτρης Σεβαστάκης, καθηγητής ΕΜΠ

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ αναπαράγει το προγενέστερο θα χαθεί

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πλήρης αν μεταβάλει τις πολιτικές ποιότητες και στο εσωτερικό του και στην κεντρική πολιτική σκηνή. Η πολιτική παραγωγή είναι υποτυπώδης τα τελευταία χρόνια και αντανακλά την παραγωγική υστέρηση και την πλήρη αδυναμία πολιτικού σχεδιασμού. Παλαιοκομματικές τακτικές, ατομικές στρατηγικές δίνουν μια παράσταση παρεμφερή με τις προγενέστερες εξουσιαστικές τεχνικές. Ηθική χειρονομία περιμένει ο κόσμος για να δώσει πίστωση στον ΣΥΡΙΖΑ. Και η πίστωση είναι σήμερα μια μορφή πίστης. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ αναπαράγει το προγενέστερο, θα χαθεί. Η νίκη θα είναι θνησιγενής και αυτό θα είναι μια βαθύτατη ιστορική ματαίωση. Να ελπίζουμε και να πιέζουμε κριτικά.

Πηγή: Αυγή